Alpaslan ÇETİN

Tanju Bağırganın Türk sprinterleri üzerinden yaptığı çalışmada norm değerleri ve çeşitli ülkelerden geliştirilen 100m verim modelleri ile araştırmada bulunan sonuçlar karşılaştırıldığında değişik açılardan farklı ve benzer değerler gözükmektedir.

Orta ve uzun mesafe koşularında yetenek seçimi:

Sovyetler birliğinde orta ve uzun mesafe koşucularının seçimi çok sayıda evreyi kapsayan süreçte yapılamaktadır.bu bağlamda da orta ve uzun mesafelerde çok yıllı antrenman süreci içerisinde yetenek seçimi bize göre 4 değişik evrede ele alınmalıdır.

I.EVRE:(10-12 ve daha düşük yaşlarda)

Bu evrede antrenörler yüzlerce öğrenciyi,spor derslerinde ve çocukların katıldığı yarışlarda gözleyerek,yetenekli olanları saptar.

Seçme sürecinde ilk aşamada boy,ağırlık,spor dersinde hareket istekliliği antrenmana olan istek,koşuya karşı olan eğilim vb. genel özelliklerden seçme yapılmaya çalışılır.

Antrenörler ilk olarak antropometrik verilerden genç sporcuları saptamaya çalışırlar.bu açıdan birkaç yıla dayalı özel araştırma sonucu oluşturduğumuz yaşlar için belirleyici anatomik ve morfolojik veriler yol göstericidir.

ANATOMİK VE MORFOLOJİK ÖLÇÜLER:

Yaş Boy Ağırlık Göğüs Çevresi Vital kapasite (ccm)

10-12 144+6 37+7 69+3 2260+140

13-14 158+7 47+8 76+2 2780+120

15-16 170+7 58+8 86+3 4000+170

17-18 175+5 65+6 91+3 4740+150

19-20 177+5 67+5 93+3 4970+120

21 ve üzeri 178+4 68+4 94+2 5090+120

Seçme sırasında bu ölçütler bir yol gösterici olarak değerlendirilir.tamamlayıcı bir işlev görülmeli ve kullanılmalıdır.bu bağlamda da antropometrik seçim ölçütlerinin kullanılması sadece başlangıç evrelerinde büyük önem taşır.

Bu açıdan bütün temel özellikler olan testleri ile bütünleşecek bir biçimde kullanılmalıdır.

TESTLER: 10-12 YAŞ

60 m 10,0+0,4 sn

300m 61,5+6,2 sn

600m 2,12+8,0 dk

2000m 8,43+19,0

D. Üç adım 500 +40cm

Burada test değerlerinin alt sınırında üstünde yer alan öğrenciler antrenman grubuna alınırlar.

2.EVRE:(13-16 Yaş)

Bu evrede test sonuçları ile birlikte bu test sonuçlarının biyolojik yaşla birlikte artış göz önüne alınır. Çünkü bu evre cinsiyet gelişimi dönemini içerir. Artış düzeyi için başlangıçta %7-10 “luk bir gelişim sonunda ise %5-7 lik bir değerdir. Bu evrenin sonunda genç koşucular yetişkinlerin verim sınıflama düzeyi olan 3ve 2 değerlerine ulaşmalıdır.

Bu evrede önemli bir noktada bazı durumlarda bu iki evrenin birleştirilmesi gerekliliğidir. Çünkü bazı sporcular koşu antrenmanına normal olarak başlayamazlar.

(Örneğin:başka bir spor dalıyla uğraşa bilir.)

3.EVRE: (17-18 Yaş)

Bu evrede sınıflandırma bir yada ümitler normları gerçekleştirilir. Çabukluk bu evrede diğer yetilerin geliştirilmesi yanında maksimale yakın değerlere ulaştırılmalıdır. Bu evrede genel dayanıklılık için belirleyici test olarak 5-15km arasında koşular, daha özgün dayanıklılık içinse 1 ile 3 km arasında koşullar kullanır.

4-EVRE (19 Yaş ve üstü)

Bu evrenin birinci ödevi kondisyonel yetilerin ve organizmasını işlevsel olanaklarının arttırılarak, sporsal verimi sağlamlaştırma ve yarışma koşullarında en üst düzeyde gerçekleştirmenin oluşturulmasıdır.

Genel dayanıklılık düzeyinin kestirilmesi için bu evrede kullanılan testler, 10-20km arasındaki testler, çabukluk için 100 m koşulları ile çabuk kuvvet için durarak 10 adım kullanılır. Yaşa özgü özeliklerin yanında eğilimlerinde yönlendirilmesi için belirli mesafeler birlikte değerlendirilmelidir. 400-800 m,800-1500m, 1500-5000 m, biçimindeki gruplanmalar bu mesafelerdeki hazırlık durumunun açıkça belirleyicisidir.

SÜRECEK

Alpaslan ÇETİN

Yayına Hazırlayan : Neşet ERGEN